اسید استیک Acetic acid
اسید استیک، یک اسید ضعیف با فرمول مولکولی CH3CO2H جزو مواد معدنی و متعلق به گروه اسیدهاست که بهصورت مایعی بیرنگ و با بویی شبیه به سرکه می‌باشد، قدرت خورندگی بسیار بالایی دارد و قابل اشتعال است. این ماده در دمای ۱۶.۶ درجهی سانتیگراد منجمد میشود.
این اسید در آب انحلال پذیر است و بهطور کامل در آب مخلوط میشود. اسید استیک ماده‌ای قطبی بوده و با نام اختصاری AcOH نیز نشانداده میشود. در سرکه‌های خوراکی، تقریبا ۴ تا ۸ درصد وزنی، اسید استیک وجود دارد.
این ماده در صنعت و بازار فروش آن با نام‌های دیگری از جمله اسید اتانوئیک، متان کربوکسیلیک اسید و سرکه شناخته میشود. استیک اسید بهدو روش مصنوعی و طبیعی (توسط باکتری) تولید میشود.
اسید استیک که از قدیمی‌ترین ترکیبات شیمیایی شناختهشده توسط انسان است، بهطور طبیعی از میوه‌ها و برخی مواد غذایی فاسد شده از فرآیند تخمیر تولید میشود.
.
کاربرد های اسید استیک
هر سال یک میلیون تن اسید استیک تولید میشود که این مقدار خیلی زیادی است. در حالی که معمولا اسید استیک در سرکه استفاده میشود، کاربردهای فراوان دیگری نیز برای اسید استیک ذکر شده است. اسید استیک یک مادهی شیمیایی بسیار مهم است که در بسیاری از فرایندهای صنعتی استفاده میشود. شایعترین موارد مصرف استیک اسید بهعنوان یک حلال برای بسیاری از فرایندهای صنعتی، برای ساخت رنگهای مختلف و عطر، ابریشم و الیاف مصنوعی، منسوجات، جوهر و رنگ، بطریهای نوشابه، پلاستیک و لاستیک، آفتکش، چسب چوب، برای آزمایش خون در آزمایشگاه بالینی، در صنعت فیلم، برای درمان عفونت گوش خارجی ناشی از رشد قارچ و باکتری و نیز بهعنوان افزودنی مواد غذایی استفاده میشود.
علاوه بر استفاده از استیک اسید بهعنوان نگهدارندهی معمول مواد غذایی، از استیک اسید در داروسازی، تمیزکنندههای خانگی، محصولات بهداشتی و طعمدهندهی غذا استفاده میشود. دوز مصرفی اسید استیک در داروها براساس وضعیت پزشکی شما و پاسخ بهدرمان مشخص میشود.
در سیلوی خوراک دام، برای جلوگیری از رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها، بهصورت افشانه از اسید استیک استفاده میشود.
محلول‌های رقیق اسید استیک میتواند در آزمایشگاه بالینی برای تشخیص تعداد گلبول‌های قرمز و سفید استفاده شوند.
اسید استیک آبی همچنین بهعنوان یک حذف کنندهی زگیل و گندمه استفاده میشود.
مضرات
اسید استیک خورنده است و بخار آن چشم را تحریک میکند، احساس سوزش در بینی ایجاد میکند و میتواند منجر به گلودرد و گرفتگی ریه شود. مایع و بخار استیک اسید قابل اشتعال است و باعث سوختگی شدید پوست و آسیب به چشم میشود، اما بهآسانی نشت نمیکند. تماس پوست با استیک اسید باعث تحریک و سوزش و سوختگی پوست میشود. علائم تماس با استیک اسید ممکن است با تاخیر ظاهر شود. تنفس بخار استیک اسید موجب سرفه، درد قفسهی سینه و تحریک بینی و گلو و نیز تهوع و استفراغ شود. سوختن اسید استیک ممکن است باعث تولید گازهای خورنده و یا سمی شود. بخار ناشی از تماس حرارت و گرما با اسید استیک با هوا تولید ترکیبات انفجاری میکند.