اسید تارتاریک Acid Tartaric
اسید تارتاریک، که بهصورت طبیعی در بسیاری از میوه‌ها و سبزیجات همانند موز، انگور و تمر هندی یافت میشود. همچنین اسید تارتاریک یکی از اسیدهای موجود در شراب میباشد. این اسید را برای ایجاد مزهی ترش به دیگر غذاها اضافه میکنند. این اسید یک آنتی اکسیدان میباشد که کریستالهای سفید دارد و نمک آن تارترات نامیده میشود.
این محصول بلورهايي بيرنگ، محلول در آب و الکل و داراي مزهی اسيدي است که در 170 درجهی سانتي گراد ذوب ميشود. اسید تارتاریک، جوهر ترش نیز نامیده میشود.
کاربردهای اسید تارتاریک
صنایع غذایی
از سال 2003 سازمان غذا و دارو، این ماده را برای استفاده در مواد ارگانیک غیر کشاورزی مجاز دانسته است. البته تنها فرمهایی در این لیست قرار گرفتهاند که یا بهصورت طبیعی از انگور حاصل شده باشند و یا از مالئیک اسید سنتز شده باشند. عموما تنها، اسید
تارتاریک L(+) در تولید غذا کاربرد دارد. این ماده باعث افزایش اسیدیتهی محلول شده و بهعنوان یک عامل ضد میکروبی برای جلوگیری از فساد غذا کاربرد دارد. در آبمیوهها، این اسید برای بالانس کردن مقدار شکر و اسید مفید است. در پودرهای پخت و پز (بکینگ
پودر)، اسید در واکنش با سدیم بی کربنات، گاز کربن دی اکسید تولید میکند که این گاز باعث افزایش حجم خمیر خواهد شد.
این اسید بهطور معمول دارای مزهای ترش است و هنگامی که اسید تارتاریک خوراکی بهعنوان مادهی افزودنی به غذا افزوده شود، به آن مزهای تیز و ترش خواهد داد. همچنین برای ساخت ژل و جلوگیری از فساد غذا نیز میتوان از آن استفاده کرد. این ترکیب
معمولا به محصولاتی همانند نوشابههای گازدار، ژلههای میوهای، ژلاتین و قرصهای جوشان افزوده میشود.
صنایع مختلف
این ماده در عکاسی و رنگرزی هم استفاده میشود. بهعنوان واسطهی شيميايي و منزويکننده در دباغي، نوشابههاي گازدار، گرد خميرمايه، سراميکها، فرآوری پارچه، آب نقرهکاري آينه و رنگآميزي فلزي مورد استفاده قرار ميگيرد. همچنین میتوان آن را بهعنوان کاهشدهندهی pH، تغییردهندهی رنگ و طعمدهنده مورد استفاده قرار داد. در صنعت تولید لوازم آرایشی و بهداشتی نیز این اسید بهدلیل خواص آنتی اکسیدانی و درخشندگی که دارد، کاربرد فراوان دارد و به بسیاری از کرمهای ضد چروک، بهعنوان عامل ضد پیری اضافه میشود. در صنعت دارویی نیز برای تولید داروهای گوارشی استفاده دارد.
مضرات اسید تارتاریک
این اسید از راه استنشاق و دهان وارد بدن میشود. برای حیوانات بسیار سمی است، کمترین مقدار منتشر شدهی آن کشنده است. اثرات سمی آن بر روی پوست انسان باعث التهاب پوستی، التهاب چشم و استنشاق آن باعث التهاب دستگاه تنفسی و خوردن آن باعث التهاب دستگاه گوارش همراه با تهوع، استفراغ و اسهال میشود، می‌تواند باعث ایجاد تغییراتی در کلیه‌ها، خون و رفتار انسان (تشنج، خواب آلودگی) شود و حتی تنفس را تحت تاثیر قرار دهد. تماس آن با دهان برای طولانی مدت ممکن است باعث ایجاد ضایعات دهانی، زخم معده، ترشح بیش از حد اسید معده و علائمی شبیه به آنفلوانزا همراه با تب، لرز، عرق، تهوع، استفراغ، درد عضلات و ضعف شود.