سوربیتول Sorbitol
سوربیتول یا گلوسیتول یک قند الکلی است که در بدن انسان به آهستگی متابولیزه میشود. سوربیتول بهصورت پودر بهعنوان ملین استفاده میشود. سوربیتول از احیای گلوکز، با جانشینی گروه هیدروکسیل بهجای گروه آلدهید حاصل میشود که در آلو سیاه،
سیب، گلابی و هلو وجود دارد. این ماده میتواند بهطور طبیعی در برخی از میوهها یافت شود. از آنجا که کالری و قند کمتری در مقایسه با شیرین کنندههای دیگر دارد، اغلب در غذاهای بدون قند یا دیابتی استفاده میشود. سوربیتول یک شیرینکننده است که
جایگزین شکر میباشد.
مقدار کالری این ماده حدود یک سوم شکر است اما چیزی حدود 60 درصد خاصیت شیرینسازی بیشتری از شکر دارد. سوربیتول بهعنوان یک شیرینکننده تغذیهای نامیده میشود که ۶/۲ کیلوکالری در هر گرم انرژی دارد که اغلب در غذاهای رژیمی از جمله نوشابههای رژیمی، بستنی و آدامسهای بدون قند استفاده میشود. سوربیتول مثل بیشتر پلیاولها توسط ارگانیسم بدن انسان بهعنوان ماده مغذی استفاده میشود بامصرف گلوسیتول ذخیره گلیکوژن و گلیکولیز که برای انسانها حیاتی هستند بهطریق مناسبی برای دیابتیها ثابت نگهداشته میشود.
کاربردهای سوربیتول
سوربیتول کاربردهای فراوانی را در صنعت غذا ایفا میکند، که علاوه بر این، این ماده نیز بهطور موفقیتآمیزی در صنایع دارویی و روغنهای مو و پوست و در محدوده وسیعی از کاربردهایی غیر از کاربردهای غذایی استفاده میشود.
صنایع غذایی
سوربیتول یک شیرینکننده مهم جهت ساختن محصولات کم شیرینی برای دیابتیها میباشد. موارد استفاده عمده آن در محصولات صنعت شیرینیسازی با شیرینی کم، بهخصوص درنباتها و صمغها ، آدامسها و شکلاتها میباشد. برای آدامسهای کم شیرینی،
گلوسیتول بهشکل جامد و مایع استفاده میشود. گلوسیتول پودر شده، جانشین ساکارز میشود، در حالیکه شربت سوربیتول جایگزین شربت گلوکز میشود. در قسمت شکلپذیر کردن با اضافه کردن مقدار کمی سوربیتول، خواص شکلپذیری بهبود مییابد.
سوربیتول توسط هیدروژناسیون کاتالیتیکی دکستروز بدست آمده و شیرینکننده بسیار مناسبی برای تولید محصولات غذایی با قند کم است که شیرینکننده فسادناپذیری در مقایسه با ساکارز است. این ماده کاهش PH روی سطح دندانها را بهطور فوق العادهای
کمتر میکند بنابراین میزان PH را بهمقداری پایینتر از مقدار بحرانی که مرحله پیدایش پوسیدگی است، پائین نمیآورد(۷/۵=PH).
استفاده از این محصول در صنایع شیرینیسازی مثل شکلات، مخصوصاً شکلاتهای تختهای که مصرف دارویی دارند، بسیار مهم است.
داروسازی
– گلوسیتول در سوسپانسیونها، امولسیونها و کرمها، اثر تثبیتکننده دارد و گرفتن و ازدستدادن آب را کنترل میکند.
– از خاصیت فسادناپذیری گلوسیتول در شربتها استفاده میشود.
– اثر شکلپذیر بودن آن در تولید کپسولهای ژلاتینی مورد استفاده قرار میگیرد.
– با کمپرس کردن مستقیم سوربیتول پودری، قرص آن تولید میشود که برای تولید قرصها مناسب است.
صنایع آرایشی بهداشتی
ترکیب غیرابتدایی و مشخصه جذب رطوبت سوربیتول، نقش مناسبی در خمیر دندان و روغنهای پوست و مو ایفا میکند. از توانایی گلوسیتول اغلب بهمنظور پایداری امولسیونها و سوسپانسیونها به کار گرفته میشود. فاسد نشدن و طمع شیرین مطبوع آن نیز از خواص کلیدی مهم برای استفاده از این ماده در خمیردندان میباشد و علاوه بر روغنهای پوست و مو در اغلب مواد چرب نیز به کار میرود .
صنعت
سوربیتول بهعنوان ماده جاذبالرطوبه و شکلپذیر در محدوده وسیعی از جمله در تنباکو و کاغذ استفاده میشود. گلوسیتول یونهای فلزی را تفکیک میکند و به این علت در گالوانیزاسیون و آلومینیوم استفاده میشود.