مونو اتانول آمین Monoethanolamine
مونو اتانول آمین یا MEA یک ترکیب آلی مایع با ویسکوزیتهی بالا، آبدوست، بیرنگ و دارای بوی آمونیاک مانند است و بسته به درجه حرارت و درجه خلوص میتواند بهصورت مایع باشد. در دمای اتاق تبخیر پایینی دارد و قادر به جذب رطوبت هوا است. این ماده بهصورت گسترده در بافتهای طبیعی زنده یافت میشود و همچنین یکی از اجزای لسیتین است.
MEA در آب، بنزین، اتر و کربن تترا کلرید قابل حل است (از این مواد میتوان بهعنوان حلال مونو اتانول آمین استفاده کرد). همچنین ترکیب فوق با متانول، استون و گلیسیرین قابل امتزاج است. در حالت معمولی، این ماده رطوبت را جذب میکند و میتواند با دی اکسید کربن هوا واکنش دهد، که توسط نور، تجزیه و بهآرامی توسط هوا اکسید شده و بهرنگ زرد و یا قهوه ای در میآید. همچنین این ماده، خورندهی فلزاتی مانند مس، برنج، آهن، برنز، آلومینیوم و روی است.
کاربردهای مونو اتانول آمین
شوینده‌ها
مونو اتانول آمین، بهعنوان یکی از اجزای فرمولاسیون مواد شویندهی ظرفشویی و لباسشویی، مواد پاککننده، شوینده‌های چند منظوره و ضدعفونیکننده‌ها توصیه میشود. مونو اتانول آمین همچنین میتواند بهعنوان عامل خنثیکننده در شوینده‌های ماشین و رطوبتگیرها، حذف کننده‌های موم و جلوگیری از خوردگی بهکار رود.
کشاورزی
مونو اتانول‌آمین، بهعنوان عامل خنثیکننده برای امولسیون‌کننده‌های (امولسیفایرهای) آنیونی استفاده دارد.
تصفیه گازها
اتانول آمین‌ها برای تصفیهی گاز طبیعی و گازهای باقیماندهی نفت در جذب کربن دی اکسید استفاده میشوند. مونو اتانول آمین در سیستمهای گازی حاوی دی اکسید کربن، میتواند بهعنوان یک جاذب انتخاب‌پذیر نقش مهمی در تولید آمونیاک، دی اکسید کربن مایع و یخ خشک ایفا کند که در مورد دوم به بازیابی نیاز دارد.
سیالات فلزکاری
سیالات فلز کاری به سیالاتی اطلاق میشود که در خنککردن، روانکردن و جلوگیری از خوردگی فلزات مورد استفاده در ماشینها و تجهیزات، به کار گرفته میشود. از این ماده برای خنثیکردن اجزای اسیدی در روانکنندهها، جلوگیری از خوردگی و زنگزدگی و همچنین در مهارکنندههای اختصاصی خوردگی استفاده میشود.
استفاده‌های دیگر
مونو اتانول آمین بهعنوان یک ماده برای ساخت آلکانولامیدها، بهدلیل واکنش آن با اسید چرب یا روغن نارگیل، کاربرد دارد. بهعنوان یک نتیجه از خواص آن، این محصول در بخش‌های مختلف صنعتی مانند شوینده‌ها، روغن‌های روانکننده، محصولات بهداشتی و مراقبت شخصی، معلقکردن مواد معدنی و غیره استفاده میشود.
همینطور برای کنترل pH در تهیه جوهر و صنایع رنگرزی و نساجی نیز کاربرد دارد.
MEA در هر دو فرمولاسیون مس قلیایی چهارتایی (ACQ) و مس آزول که در پرداخت کردن چوب، بهمنظور افزایش مقاومت چوب در برابر آفت و فرسایش بهکار گرفته میشوند، استفاده میشود.
مضرات
با توجه به این نکته که این ماده در دستهی مواد خورنده برای پوست قرار دارد، در تماس بلند مدت با پوست و جذب مقادیر زیاد آن از طریق پوست میتواند باعث آسیب شود. تماس طولانی با این ماده میتواند بر روی کلیه و کبد اثرات نامطلوبی داشته باشد. استنشاق بخارات این ترکیب شیمیایی میتواند موجب تحریک سیستم تنفسی شود.
خوردن ترکیب فوق میتواند باعث تحریک دستگاه گوارشی و سوختن شیمیایی دهان، گلو، مری و معده شود.