وانیل Vanilla
وانیل یا ورق قَماری، میوهی گیاهی است از خانوادهی ثعلبها، این گیاه دارای پایه‌ای رونده بوده و بومی جنگلهای مرطوب قارهی آمریکا است.
دانههای این گیاه را پس از فرآوری، تخمیر میکنند تا عطر مطبوع آن‌ها بیرون بیاید و عموماً بهصورت پودر یافت میشود و در بعضی موارد آن را با الکل اتیل و آب مخلوط کرده که بهصورت عصارهی وانیل به بازار عرضه میشود و عموماً حاوی ۳۵٪ الکل می‌باشد. وانیل
پس از زعفران گران‌قیمت‌ترین ادویه است. عصارهی وانیل ممکن است دارای شکر، شربت ذرت یا پروپیلن گلیکول نیز باشد. معروفترین کاربرد این گیاه در ایران در شیرینیپزی و ساخت بستنی است.
خواص وانیل
وانیل ادویهی آرامبخش و بهترین دارو برای مقابله با اضطراب، نگرانی و استرسهای روزمره است. وانیل با کنترل گرسنگی، میل به پرخوری را کاهش میدهد. در نتیجه وانیل برای لاغری گزینهی مناسبی است. خواص وانیل برای پوست نیز بسیار است، در گذشته از
وانیل برای مراقبتهای پوستی در برابر خورشید استفاده میشد، زیرا دانههای وانیل دارای خواص التیامبخش و ترمیمکننده است. مولکولهای وانیل، پوست را تحریک میکند و سبب تسریع رشد پوست میشود. همچنین این مولکولها در انسجام پوست، جذب آب،
طراوت و تازگی نرمی و لطافت پوست نیز موثرند.
مزاج وانیل گرم و خشک است و درطب سنتی وانیل را ماده‌ای نشاطآور می‌دانند که با تاثیر روی سیستم عصبی و مغز انسان موجب کاهش ترس و رفع افسردگی میشود. از وانیل بهطور سنتی در درمان درد و زخم معده، سؤهاضمه، کاهش وزن، کاهش
اضطراب، تنظیم قاعدگی، جلوگیری از پوسیدگی دندان، درمان سینوس و سرفه، تحریک ترشح هورمون‌های مردانه و زنانه، کاهش التهاب ناشی از تشنج و تب استفاده میشود.
کاربردهای وانیل
کاربرد در مواد غذایی
غالبا وانیل را بهصورت پودر و اسانس برای پخت شیرینی، کیک و بستنی استفاده میکنند. همچنین شما میتوانید بهجای قند و شکر، از وانیل بهعنوان طعمدهنده در چای و قهوه استفاده کنید و میزان کالری را کاهش دهید. وانیل عموما بهصورت پودر یا در برخی موارد با ترکیب شدن با الکل اتیل و آب بهصورت عصاره استفاده میشود. عصارهی وانیل میتواند دارای شکر، شربت ذرت یا پروپیلن گلیکول نیز باشد. از گیاه وانیل اغلب در شیرینیپزی و بستی استفاده میشود.
عطر دل‌پذیر و طعم وانیل، آن را به عنصر ضروری در صنعت مواد غذایی و آشامیدنی‌ها تبدیل کرده است و اغلب در تهیهی دسرها، پودینگ‌ها و شیرهای طعم‌دار و … مورد استفاده قرار می‌گیرد.
وانیل یکی از ادویهجاتی است که در صنایع غذایی و مخصوصا بستنی کاربرد زیادی دارد . بستنیهای مختلف از جمله بستنی رولی یا بستنی کاردکی با طعم وانیل، در دنیا از پر طرفدارترین بستنیها بهشمار میروند.
مضرات
وانیل در حد مصرف دارویی و خوراکی عارضهی جانبی ندارد، ولی بهعلت قاعدهآور بودن، زنان باردار باید در مصرف آن احتیاط کنند. این گیاه مانند همهی گیاهان دیگر ممکن است در بعضی افراد ایجاد حساسیت کند که این حساسیت مربوط به مواد اسانسی وانیل نیست، بلکه بهدلیل اگزالات کلسیم موجود در گیاه است .
کارگرانی که با وانیل کار میکنند، ممکن است دچار سردرد، راشهای پوستی و بدخوابی شوند.