ویتامین A Vitamin
ویتامین A (رتینول، اسید رتینوئیک) (Retinol و Retinoic Acid)، با فرمول (C20H30O)، مادهی مغذی مهمی برای بینایی، رشد، تقسیم سلولی، تولید مثل و سیستم دفاعی بدن بهشمار می‌آید. علاوه بر این، ویتامین A مانند دو ویتامین E و C خاصیت آنتی اکسیدانی دارد و از سلول‌ها در برابر آسیب‌های اکسیداتیو محافظت می‌کند.
مقدار توصیه شدهی روزانه ویتامین A برای مردان بزرگسال، 900 میکروگرم و برای زنان بزرگسال، 700 میکروگرم است. این مقدار برای افراد در سنین و جنسیت‌های مختلف ممکن است، متفاوت باشد. در برخی از شرایط مانند رژیم غذایی محدود، ممکن است نیاز به ویتامین A افزایش یابد، بهعنوان مثال در بیماری‌های لوزالمعده، بیماری‌های چشم یا سرخک میزان مصرف ویتامین A نسبت به افراد سالم بیشتر است.
منابع ویتامین A
ویتامین A بهطور طبیعی در بسیاری از غذا‌ها مانند اسفناج، لبنیات و کبد یافت می‌شود. منابع دیگر، غذا‌های سرشار از بتاکاروتن، شامل مواد غذایی گیاهی مانند سبزیجات دارای برگ سبز، هویج و طالبی هستند. بدن انسان بتاکاروتن را به ویتامین A تبدیل می‌کند.
تخم مرغ، جگر، کرهی حیوانی، شیر و ماهی‌هایی مانند ماهی تن، ساردین و شاه ماهی از جمله بهترین منابع حیوانی این ویتامین بهشمار می‌آیند. بهترین منابع گیاهی ویتامین A نیز سبزیجات و میوه‌هایی با رنگ سبز تیره، نارنجی و زرد، مانند اسفناج، هویج و پرتقال هستند.
خواص ویتامین A
بر اثر کمبود این ویتامین، فرد دچار ضخامت و خشک شدن قرنیهی چشم می‌شود که به این بیماری گزروفتالمی (xerophthalmia) می‌گویند. اگر کمبود، خیلی شدید شود، فرد نابینا خواهد شد، ولی کمبود متوسط آن، فرد را دچار شب کوری می‌کند. ویتامین A نقشی حیاتی در فعالیت سالم قلب و عروق بدن داشته و در تنظیم سالم فشار خون لازم است.
ویتامین A در زخم‌های پوست، جوش‌ها و سایر عوارض پوستی، اثر درمانی داشته و کمبود آن موجب دیر درمان شدن زخم می‌شود. این ویتامین برای فعالیت مویرگ‌ها و حفظ جدار آنها لازم بوده و در عوارض قلبی عروقی یا خونریزی‌های مغزی، کمبود این ویتامین دیده می‌شود.
ویتامین A در نگهداری از سلول‌های بدن و شادابی آنها و جلوگیری از پیری زودرس، تأثیر شایسته‌ای دارد و امروزه در درمان‌های ژرونتولژی و جلوگیری از نابودی و مرگ اعضای بدن نیز استفاده دارد.
همچنین در بیماری‌های دستگاه تنفسی و سلول‌های مخاطی آن، نقش درمانی داشته و کمبود آن موجب عوارض و آتروفی بافت‌های مخاطی بینی می‌گردد. در دوران بیماری‌ها و عفونت‌های مختلف در بدن، مقاومت بدن را زیادکرده، عوامل ضد بیماری را تقویت می‌کند، موجب رفع بیماری شده و به سلامت بدن کمک می‌کند.
ویتامین A در رشد و نمو، تأثیر دارد و برای کودکان جزو ضروریات حیاتی است و موجب فعالیت و نشاط آنان می‌شود.
همینطور در زگیل یا دانه‌های پوستی، موجب درمان شده و بهنظر می‌رسد کمبود این ویتامین، موجب بروز این دانه‌ها یا زگیلها می‌شود.