پروپیل گلیکولPropylene glycol
پروپیلن گلیکول با نام لاتین Propylene Glycol نمایش داده میشود و از اتمهای کربن، هیدروژن و اکسیژن، با فرمول شیمیایی C3H8O2 تشکیل شده است. این ترکیب، یک مایع چسبناک و بیرنگ و تقریباً بدون بو است، اما دارای طعم و مزهی شیرین میباشد. نام این حلال آلی را در کنار بسیاری از حلالهای معروف از جمله آب، استون و کلروفرم میتوان مشاهده کرد. بهطور کلی، ترکیبات گلیکول، غیر محرک، دارای تغییرات بسیار کم و سمیت بسیار پایین هستند.
پروپیلن گلیکول یک مادهی شیمیایی از خانوادهی الکلها میباشد، از لحاظ شیمیایی، یک مادهی آلی محسوب میشود و میزان جذب رطوبت این ماده تقریباً بالا است.
در بازار خرید و فروش مواد اولیهی صنعتی، پروپیلن گلیکول را با نام “منو پروپیلن گلیکول” نیز میشناسند. پروپیلن گلیکول هم بهصورت صنعتی، در حجم بالا و هم در مقیاس آزمایشگاهی، در حجم کم مورد استفاده قرار میگیرد.
کاربردهای پروپیلن گلیکول
۴۵ درصد از پروپیلن گلیکول تولیدشده در جهان بهعنوان مادهی اولیه شیمیایی برای تولید رزینهای پلیاستر اشباع نشده استفاده میشود.
پروپیلن گلیکول برای تولید رنگهای آکریلیک با پایهی آب استفاده میشود تا زمان خشک شدن آن را بهتعویق بیاندازد. حضور این ماده در رنگ، از خشک شدن سطح بهدلیل سرعت کمتر در تبخیر، جلوگیری میکند.
همچنین در تهیهی مواد خوراکی مختلف مانند نوشیدنیهای حاوی قهوه، شیرینکنندههای مایع، بستنی، لبنیات و نوشابه استفاده میشود.
این ترکیب آلی برای تهیهی محصولات مراقبت شخصی و بهداشت فردی بهکار میرود.
پروپیلن گلیکول بهعنوان حلال، در بسیاری از داروها از جمله فرمولاسیون داروهای خوراکی، تزریقی و موضعی استفاده میشود.
این ماده بهعنوان مایع ضدیخ هواپیما مورد استفاده قرار میگیرد، زیرا میتواند نقطهی انجاد سوخت را تا حد امکان کاهش دهد. پروپیلن گلیکول اغلب بهعنوان جایگزینی برای اتیلن گلیکول در تولید ضدیخ خودرو مورد استقبال واقع شده است، زیرا سمیت کمتری دارد و نیز سازگار با محیط زیست میباشد.
مضرات
بدیهی است که کار با این مادهی شیمیایی بهخصوص در غلظتهای بالا موجب ایجاد یک سری علائم آلرژیکی خواهد شد که سلامتی فرد را تهدید میکند.
تماسهای مکرر پوستی با پروپیلن گلیکول موجب ایجاد تحریک و خارشهای پوستی میشود. اگر پوست افراد با این ماده تماس پیدا کند باید پوست را بهسرعت با آب شستشو داد. در صورتی که فردی بهصورت تصادفی، پروپیلن گلیکول را از طریق دهان فرو دهد ممکن است باعث اختلالاتی در کارایی کبد و کلیهها شود.
پروپیلن گلیکول مایعی بدون بو است، اما اگر بخارات آن توسط بینی استنشاق شود، موجب تحریک دستگاه تنفس و ریهها شده و موجب بروز مشکلات ریوی حاد و در برخی موارد، ابتلا به آسم میشود.