اسید استیک Acetic acid

اسید استیک Acetic acid

اسید استیک، یک اسید ضعیف با فرمول مولکولی CH₃CO₂H  جزو مواد معدنی و متعلق به گروه اسیدهاست که به­صورت مایعی بی­رنگ و با بویی شبیه به سرکه می‌باشد، قدرت خورندگی بسیار بالایی دارد و قابل اشتعال است. این ماده در دمای ۱۶.۶ درجه­ی سانتی­گراد منجمد می‌شود.

این اسید در آب انحلال پذیر است و به­طور کامل در آب مخلوط می‌شود. اسید استیک ماده‌ای قطبی بوده و با نام اختصاری AcOH نیز نشان­داده می‌شود. در سرکه‌های خوراکی، تقریبا ۴ تا ۸ درصد وزنی، اسید استیک وجود دارد.

این ماده در صنعت و بازار فروش آن با نام‌های دیگری از جمله اسید اتانوئیک، متان کربوکسیلیک اسید و سرکه شناخته می‌شود. استیک اسید به­دو روش مصنوعی و طبیعی (توسط باکتری) تولید می‌شود.

اسید استیک که از قدیمی‌ترین ترکیبات شیمیایی شناخته­شده توسط انسان است، به­طور طبیعی از میوه‌ها و برخی مواد غذایی فاسد شده از فرآیند تخمیر تولید می‌شود.

.

کاربرد های اسید استیک

هر سال یک میلیون تن اسید استیک تولید می­شود که این مقدار خیلی زیادی است. در حالی که معمولا اسید استیک در سرکه استفاده می­شود، کاربردهای فراوان دیگری نیز برای اسید استیک ذکر شده است. اسید استیک یک ماده­ی شیمیایی بسیار مهم است که در بسیاری از فرایندهای صنعتی استفاده می­شود. شایع­ترین موارد مصرف استیک اسید به­عنوان یک حلال برای بسیاری از فرایندهای صنعتی، برای ساخت رنگهای مختلف و عطر، ابریشم و الیاف مصنوعی، منسوجات، جوهر و رنگ، بطری­های نوشابه، پلاستیک و لاستیک، آفت­کش، چسب چوب، برای آزمایش خون در آزمایشگاه بالینی، در صنعت فیلم، برای درمان عفونت گوش خارجی ناشی از رشد قارچ و باکتری و نیز به­عنوان افزودنی مواد غذایی استفاده می­شود.

علاوه بر استفاده از استیک اسید به­عنوان نگه­د­ارنده­ی معمول مواد غذایی، از استیک اسید در داروسازی، تمیزکننده­های خانگی، محصولات بهداشتی و طعم­دهنده­ی غذا استفاده می­شود. دوز مصرفی اسید استیک در داروها براساس وضعیت پزشکی شما و پاسخ به­درمان مشخص می­شود.

در سیلوی خوراک دام، برای جلوگیری از رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها، به‌صورت افشانه از اسید استیک استفاده می‌شود.

محلول‌های رقیق اسید استیک می‌تواند در آزمایشگاه بالینی برای تشخیص تعداد گلبول‌های قرمز و سفید استفاده شوند.

اسید استیک آبی همچنین به‌عنوان یک حذف کننده­ی زگیل و گندمه استفاده می‌شود.

مضرات

اسید استیک خورنده است و بخار آن چشم را تحریک می­کند، احساس سوزش در بینی ایجاد می­کند و می­تواند منجر به گلودرد و گرفتگی ریه شود. مایع و بخار استیک اسید قابل اشتعال است و باعث سوختگی شدید پوست و آسیب به چشم می­شود، اما به­آسانی نشت نمی­کند. تماس پوست با استیک اسید باعث تحریک و سوزش و سوختگی پوست می­شود. علائم تماس با استیک اسید ممکن است با تاخیر ظاهر شود. تنفس بخار استیک اسید موجب سرفه، درد قفسه­ی سینه و تحریک بینی و گلو و نیز تهوع و استفراغ شود. سوختن اسید استیک ممکن است باعث تولید گازهای خورنده و یا سمی شود. بخار ناشی از تماس حرارت و گرما با اسید استیک با هوا تولید ترکیبات انفجاری می­کند.